* Αναλύει ο Νίκος Λεβετσοβίτης, Επικεφαλής Θεματικού Τομέα Εμπορίου & Καταναλωτή της ΝΔ
Η περίοδος της πανδημίας λειτούργησε ως καταλύτης για την καταναλωτική συμπεριφορά των πολιτών, ανατρέποντας μέσα σε λίγα εικοσιτετράωρα συνήθειες ετών. Από τις πρώτες κιόλας ημέρες της έξαρσης της Covid-19 είδαμε τα ποσοστά κατανάλωσης στη χώρα μας να μειώνονται αισθητά και τους πολίτες να περιορίζουν στο ελάχιστο τα έξοδά τους υπό τη σκιά της αβεβαιότητας. Με την επιστροφή μας στην κανονικότητα, ωστόσο, το κλίμα αντιστράφηκε. Οι ρυθμοί κατανάλωσης κατέγραψαν απότομη αύξηση, γεγονός που όπως ήταν αναμενόμενο βάση και του παραδοσιακού οικονομικού μοντέλου προσφοράς και ζήτησης, αποτυπώθηκε και στις τιμές των προϊόντων, συμπαρασύροντας τες προς τα πάνω.
Σε πρώτο επίπεδο, η αυξητική τάση των τιμών είχε προβλεφθεί από τους οικονομολόγους και ήταν διαχειρίσιμη. Ωστόσο, ο πόλεμος στην Ουκρανία και η ενεργειακή κρίση εκτόξευσαν μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα τον πληθωρισμό σε διψήφια ποσοστά, ξεπερνώντας κάθε προσδοκία. Οι καταναλωτές υπό τις νέες αυτές συνθήκες είδαν την αγοραστική τους δύναμη να μειώνεται αισθητά, καθώς ακόμη και οι τιμές των αγαθών πρώτης ανάγκης κατέγραψαν πρωτοφανή αύξηση. Μάλιστα, δεν ήταν λίγες οι περιπτώσεις που επιχειρήσεις, κυρίως στο χώρο των καυσίμων, αύξησαν αλόγιστα τις τιμές των προϊόντων τους με το πρόσχημα του πληθωρισμού, κερδοσκοπώντας στις πλάτες των πολιτών, οδηγώντας την πλειοψηφία των καταναλωτών σε οικονομικό αδιέξοδο.
Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας κατανοώντας τις οικονομικές δυσκολίες που βίωναν τα ελληνικά νοικοκυριά στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων, λαμβάνοντας άμεση δράση με «στοχευμένα μέτρα» και «απτές λύσεις» για την προστασία των καταναλωτών και τον περιορισμό των περιστατικών αισχροκέρδειας.
Θέλοντας να διατηρήσει σταθερές τις τιμές στα βασικά αγαθά, η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη εισήγαγε μια νέα στρατηγική ελέγχου των τιμών, την οποία ονόμασε συμβολικά «Καλάθι του Νοικοκυριού». Επί της ουσίας πρόκειται για τη δημιουργία ενός βασικού πακέτου ειδών διατροφής και οικιακής χρήσης που διατίθενται με συγκρατημένες τιμές σε μια προσπάθεια ανακοπής του κύματος ακρίβειας που πλήττει το διαθέσιμο καταναλωτικό εισόδημα.
Η συγκεκριμένη πρωτοβουλία εφαρμόστηκε για πρώτη φορά τον Νοέμβριο του 2022, περιλαμβάνοντας για αρχή 51 βασικά προϊόντα, τα οποία πωλούνταν σε χαμηλότερες τιμές σε σχέση με τα αντίστοιχα αγαθά της κάθε κατηγορίας, περιορίζοντας με τον τρόπο αυτό τον κίνδυνο των ανατιμήσεων. Το πρόγραμμα αυτό εξακολουθεί να εφαρμόζεται για 32η εβδομάδα στη χώρα μας, με το «Καλάθι του Νοικοκυριού» να απαριθμεί σήμερα 1206 προϊόντα, η τιμή των οποίων παραμένει σταθερή σε ποσοστό που αγγίζει το 90%. Αξίζει να σημειωθεί, ότι το συγκεκριμένο μέτρο αποτέλεσε πηγή έμπνευσης και για τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη, τα οποία εφάρμοσαν αντίστοιχες πολιτικές για τον έλεγχο των τιμών.
Παράλληλα με το «Καλάθι του Νοικοκυριού», η κυβέρνηση επιστράτευσε ένα ακόμη πρόγραμμα για την ενίσχυση της αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών, το γνωστό «Market Pass», μέσω του οποίου τα ελληνικά νοικοκυριά λαμβάνουν οικονομική ενίσχυση ύψους 10% επί των αγορών τους σε καταστήματα λιανικής για 6 μήνες. Ήδη πάνω από 2,9 εκατ. έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα, λαμβάνοντας συνολικά 500 εκατ. ευρώ (σε σύνολο εξαμήνου Φεβρουάριος – Ιούλιος 2023), με τον Κυριάκο Μητσοτάκη να υπογραμμίζει στο debate των πολιτικών αρχηγών ότι υπάρχει πρόβλεψη για επαναεφαρμογή του προγράμματος και το δεύτερο εξάμηνο του 2023.
Ένα ακόμη σημαντικό βοήθημα της κυβέρνησης εν μέσω της ενεργειακής κρίσης είναι και το «Fuel Pass». Με το πέρας της πανδημίας η τιμή των καυσίμων ξεπέρασε κατά μέσο όρο τα 2 ευρώ και 30 λεπτά, επιβαρύνοντας σημαντικά εκτός από τον τομέα των μεταφορών και τον οικογενειακό προϋπολογισμό. Θέλοντας να περιορίσει τον αντίκτυπο των αυξήσεων, η κυβέρνηση της ΝΔ δημιούργησε το πρόγραμμα «Fuel Pass», μέσω του οποίου οι δικαιούχοι λαμβάνουν επιδότηση για την αγορά καυσίμων. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα είχε μεγάλη αποδοχή από τους πολίτες από την πρώτη κιόλας εφαρμογή του, με αποτέλεσμα η κυβέρνηση να εξαγγείλει 2 νέους κύκλους τρίμηνης διάρκειας, με την επιδότηση να αγγίζει έως και τα 100 ευρώ.
Μια εξίσου σημαντική πρωτοβουλία της κυβέρνησης, είναι και η ενσωμάτωση της οδηγίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης 2020/1828 στο Εθνικό θεσμικό Πλαίσιο, η οποία περιλαμβάνει ρυθμίσεις για την προστασία των συλλογικών συμφερόντων των καταναλωτών στο εναρμονισμένο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι ρυθμίσεις που εισάγει αποσκοπούν στην ενίσχυση της πρόσβασης των καταναλωτών σε δικαστικά μέσα, ώστε να μπορούν να υπερασπιστούν τα συμφέροντά τους, ενώ ανοίγει το δρόμο για τη συλλογική απονομή αποζημιώσεων, μέσω ομαδικών αγωγών.
Για την ΝΔ η προστασία των καταναλωτών καθιστά το κλειδί για μια υγιή οικονομία. Δεν εθελοτυφλούμε απέναντι στις οικονομικές προσκλήσεις, αλλά τις αντιμετωπίζουμε με υπευθυνότητα και συνέπεια απέναντι στους πολίτες. Με μέτρα που ενισχύουν την αγοραστική δύναμη των πολιτών, στηρίζουμε τα ελληνικά νοικοκυριά και εξασφαλίζουμε σε κάθε οικογένεια αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης, δημιουργώντας τις κατάλληλες προϋποθέσεις για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. Συνεχίζουμε το έργο μας και την επόμενη τετραετία, θέτοντας τις ανάγκες των καταναλωτών σε πρώτο πλάνο!
